Historia

Historia tego pisma sięga do czasów Cesarstwa Rzymskiego, kiedy to na pograniczu z imperium żyły ludy barbarzyńskie posługujące się językami germańskimi, m.in.: Anglowie, Frankowie, Fryzowie, Goci, Jutowie, Longobardowie, Sasi, Skandynawowie, Teutonowie oraz Wandalowie. Plemiona te, pomimo powszechnej opinii,iż były niepiśmienne aż do momentu chrystianizacji, posiadały swój sposób pisania (alfabet runiczny). Obecnie wiadomo że runy stanowią zapis wczesnych stadiów rozwoju języków gockiego, duńskiego, szwedzkiego, norweskiego, angielskiego, fryzyjskiego i plemion środkowych Niemiec. Najstarsze inskrypcje runiczne sięgają II wieku n.e. i wykazują takie mistrzostwo pisma, że musiało powstać na początku ery chrześcijańskiej.

Jest wiele hipotez na temat powstania pisma runicznego. Początkowo myślano, że wywodzi się ono od liter alfabetu łacińskiego, ze względu na podobieństwo (adaptacja prestiżowego pisma na potrzeby barbarzyńców). Kolejna teza głosiła, iż runy mają pochodzenie wschodnioeuropejskie, ponieważ odnaleziono na tych terenach wczesne znaleziska zapisane pismem runicznym przez Gotów. Niektórzy uważają, że runy podobne są do liter greckiego alfabetu tj. np. b do beta, lub też pochodzenie pisma argumentowali patriotycznie. Problem nadal pozostaje nie rozwiązany.

Mimo tego, że najstarsze inskrypcje datuje się nas schyłek drugiego wieku n.e., przypuszczalnie powstało ono wcześniej, gdyż ukazuje mistrzostwo wykonania i dojrzałość w technikach zapisywania znaków. Pismo to szybko się rozpowszechniło i rozwinęło. Już około 500 r.n.e. odnajdujemy jego ślady w Danii, Szwecji, Polsce, na Rusi i Węgrzech. Wiemy że runy były używane przez wiele stuleci i w wielu krajach. W XI wieku obserwujemy wymieranie pisma na terenie Anglii, Niemiec i Holandii. Zostaje zastąpione przez pismo łacińskie. Odwrotnie dzieje się na terenach Skandynawii i jej koloniach, runy przetrwały tam od początku ich istnienia aż po dzień dzisiejszy. Dla badaczy najcenniejsze są wczesne inskrypcje, opisujące wydarzenia i zjawiska, na temat których istnieje niewiele świadectw.

Rodzi się pytanie dlaczego wynaleziono runy, po co były potrzebne Germanom? Istnieją dwie hipotezy na ten temat. Jedna głosiła że plemiona germańskie stworzyły pismo runiczne jedynie na potrzeby religijne, rytualne czy magiczne. Nie wykorzystując go w życiu codziennym, gdyż przekaz ustny i pamięć ludzka były wystarczające. Większość runologów odrzuca takie stwierdzenie i uważa, że ludy germańskie używały runów w życiu codziennym.

Trudno określić, jak powszechną była znajomość tego pisma wśród ludzi. Na temat mistrzów pisma runicznego również niewiele wiadomo: nie wiemy jak ich ćwiczono, kto ich zatrudniał, czy komponowali teksty, ile inskrypcji mogli wykonać w ciągu swego życia.

Runolodzy mają wiele trudności w badaniu tego pisma. Materiał który przetrwał do dzisiaj to zaledwie mały fragment całego zasobu runów z dawnych czasów. Popularne było zapisywanie tekstu na drewnie i kościach (bardzo nietrwałym materiale) ze względu na dostępność. Napisy na metalu ulegały korozji, a metale szlachetne, srebro i złoto, były przetapiane dla wartości kruszcu.

Post został pochwalony 0 razy